Abagore bize siyensi bo ku mugabane w’Afurika bateraniye i Kigali, guhera kuri uyu wa 5 Ugushyingo 2024, mu nama y’iminsi itatu baganira ku bibazo bituma abenshi muri bagenzi babo bakoza kwoheza mu masiyansi.
Marie Chantal Cyurinyana, Umuyobozi w’Ishyirahamwe ry’Abanyarwandakazi b’aba enjeniyeri, AWC, avuga ko inama nk’iyi aba ari umwanya mwiza wo gutinyura abagore n’abakobwa bakiri ku ntebe y’ishuri.
Agira ati “Abo bana bakiri mu cyiciro cyo hasi cya kaminuza iyo bumvise ibitekerezo nk’ibi by’abamaze kugira aho bagera, bibafasha kuzavamo abayobozi bafatika kandi bakaba bashobora gukora ubushakashatsi mu ngeri zitandukanye.”
Uyu mugore unakora mu kigo kigira inama Guverinomu mu bijyanye n’ubumenyi n’ikoranabuhanga, NCST, avuga ko impamvu abagore bakokeza kuba bake mu masiyansi kuri uyu mugabane w’Afurika ari uko badashyigikirwa uhereye mu miryango bakomokamo.
Cyurinyana akagira ati “Ari ababyeyi ari n’abarimu mu byiciro byose bakwiye gushyiramo ingufu umwana w’umukobwa n’uw’umuhungu bakaba ku rwego rumwe.”
Iyi nama yari yitabiriwe n’abagore bize siyansi kugeza ku rwego rw’ikirenga, yanitabiriwe n’abana b’abakobwa bakiga mu cyiciro cya kabiri cya kaminuza.
Mutuyeyezu Benny Gaella, umwe mu bakobwa biga muri Kaminuza y’U Rwanda bayitabiriye, agira ati “Abenshi mu baakobwa bajya muri siyansi usanga bitinya cyane.”
Uyu mukobwa uvuga ko mu ishuri yigamo barimo ari abakobwa batatu gusa, ahamya ko akenshi usanga abakobwa bumva ibikomeye byaharirwa abahungu.
Ati “Cyakora, ndumva ubumenyi nzakura hano nimbuhuza n’ibyo niga bizamfasha kugera ku ndoto zanjye zo kwiga ibijyanye no gutwara indege.”
Akomeza avuga ko iyi nama asanga umusaruro wayo wa mbere ari uwo gutinyura abakobwa kwiga ibijyanye n’ubumenyi (cyane cyane muri “Engeneering) ndetse n’ikoranabunga.
Uwihirwe Grace, na we wiga Ubugenge (Physics) mu wa gatatu muri Kaminuza y’u Rwanda, avuga ko iyi nama itsindagira ko azagera ku ntego ye yo kubona imyamyabumenyi y’ikirenga akazaba umwarimu muri kaminuza.
Agira ati “Dukwiye kujya dukora inama nk’izi tugatangira gushishikariza abakobwa kwiga siyansi dureye mu mashura abanza.”
Iyi nama yahuje abagore bo mu bihugu cumi na bine bya Afurika, yarigamije kandi kurebera hamwe aho abagore n’abakobwa bageze mu rwego rw’ubushakashatsi.
Icyo abagore bayitabiriye bahurizaho, ni uko kugeza ubu abagore n’abakobwa bakiri bake mu bushakashatsi mu bijyanye na siyansi.
Nko mu Rwanda rwakiriye iyi nama, 31% by’abagore ni bo bagaragara mi bushakashatsi mu bijyanye n’amasiyansi mu gihe igihugu cyifuza kugera ku iterambere rishingiye ku bumenyi mu 2050.
Naomi Irakoze Mugaragu.
Ищите в гугле